ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါမှ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးနှင့် ကုလသမဂ္ဂ၏ စဉ်ဆက်မပြတ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ရည်မှန်းချက်များရရှိရေးတို့ ဆောင်ရွက်ရာတွင် နိုင်ငံများကိုကူညီပေးနေသည့် ကုန်သွယ်မှု၏ အခန်းကဏ္ဍကို ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ (WTO) က ကုလသမဂ္ဂ၏ စဉ်းဆက်မပြတ်ဖွံ့ဖြိုးတိုး တက်မှုပန်းတိုင်များဆိုင်ရာ အဆင့်မြင့်နိုင်ငံရေးဖိုရမ်သို့ တင်သွင်းထားသည့် အစီရင်ခံစာသစ်တွင် ဖော်ပြခဲ့ပသည်။
အဆိုပါအစီရင်ခံစာက ပြည်သူများအတွက် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုလုပ်ငန်းများမြှင့်တင်ရေးနှင့် ကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရာတွင် အဆင်ပြေချောမွေ့စေရေးအတွက် WTO ၏ ပံ့ပိုးကူညီပေးမှုကိုလည်း အလေးထားဖော်ပြခဲ့ပါသည်။ စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ပန်းတိုင်များတွင် ကုန်သွယ်မှု၏အခန်းကဏ္ဍကို အများပြည်သူသိရှိစေရန် WTO သည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊စက်တင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့က ပြပွဲတစ်ခုလည်း ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။
WTO ၏ အစီရင်ခံစာက ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ ကုန်သွယ်မှုနှင့်စီးပွားရေး အခြေအနေများအရ စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုပန်းတိုင်များ (SDGs) ၁၇ ခုအနက် အောက်ဖော်ပြပါ ပန်းတိုင်များကိုပြည့်မီနိုင်ကြောင်း အဆင့်မြင့်ဖိုရမ်သို့ တင်ပြ ထားခြင်းလည်းဖြစ်ပါသည်။
ပန်းတိုင် (၆) သန့်ရှင်းသော သောက်သုံးရေနှင့် မိလ္လာစနစ်ရရှိရေး။ အစီရင်ခံစာက လူသားတိုင်းသန့်ရှင်းသော သောက်သုံးရေသုံးစွဲနိုင်ရေးနှင့် ရေဆိုးသန့်စင်ရေးစနစ်ရရှိရေးအတွက် ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေးသည် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ကြောင်း ထုတ်ဖော်ခဲ့ပါသည်။ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ သောက်သုံးရေပေးဝေရေးနှင့် မိလ္လာစနစ်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ တိုးတက်ကောင်းမွန်လာစေရေးကူညီပေးရန် အစိုးရ-ပုဂ္ဂလိက ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများသည်လည်း အရေးပါကြောင်း၊ ရေကို သွယ်ဝိုက်၍ ကုန်သွယ်လာမှုနှင့် လယ်ယာကဏ္ဍအတွက် ရေကိုဗဟိုပြုသည့်ထုတ်ကုန်များ ကုန်သွယ်မှုကိုလည်း တွေ့ရှိခဲ့ရကြောင်းတို့ကိုလည်း ထုတ်ဖော်ခဲ့ပါသည်။
ပန်းတိုင် (၇) လူတိုင်းလက်လှမ်းမီရှိပြီး သန့်ရှင်းသော စွမ်းအင်ရရှိရေး။ အစီရင်ခံစာက နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်မှုနှင့်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လျင်မြန်ချောမွေ့စေရန် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် လူတိုင်းလက်လှမ်းမီနိုင်သည့် သန့်ရှင်းသော စွမ်းအင်ထုတ်ကုန်များနှင့် ၀န်ဆောင်မှုများကို ရရှိနိုင်ကြောင်း ဖော်ထုတ်ခဲ့ပါသည်။ ဒေသတွင်းနှင့်နိုင်ငံစုံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကို တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်ခြင်းက ကုန်သွယ်မှုအတားအဆီးများကိုဖြေရှင်းနိုင်ပြီး ကုန်သွယ်မှုမူဝါဒများချမှတ်ရာတွင်လည်း ကာဗွန်လျှော့ချခြင်းနှင့်စွမ်းအင်ချွေတာသည့် နည်းပညာများကို အသုံးချစေခဲ့ကြောင်း၊ ပိုမိုသန့်စင်ပြီး ပြန်လည် ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင် ထုတ်ကုန်များနှင့်စွမ်းအင်သက်သာသော ထုတ်ကုန်များတိုးမြှင့်ကုန်သွယ်မှုကို ခွင့်ပြုစေခြင်းက ကမ္ဘာ့ပို့ကုန်၌ အဆိုပါကုန်စည်များပါဝင်မှုသည် ၂၀၃၀ ခုနှစ်တွင် ၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ မြှင့်တင်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။
ပန်းတိုင် (၉) စက်မှုလုပ်ငန်း ၊ ဆန်းသစ်တီထွင်မှုနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံမြှင့်တင်ရေး။ စက်မှုလုပ်ငန်းဆန်းသစ်တီထွင်မှုကို ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့၏ ကုန်သွယ်မှုနှင့်ဆက်စပ်သည့် အသိဉာဏ်ပစ္စည်းမူပိုင်ခွင့် သဘောတူညီချက်၊ အစိုးရဝယ်ယူရေးဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်၊ ကုန်သွယ်မှု ဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့အကူအညီ အစီအစဉ်များမှတစ်ဆင့် မြှင့်တင်နိုင်ကြောင်းကို အစီရင်ခံစာက တင်ပြခဲ့ပါသည်။ အစိုးရများအနေဖြင့် ဆန်းသစ်တီထွင်မှု၊ နည်းပညာလွှဲပြောင်းမှုနှင့်စက်မှုလုပ်ငန်းများအတွက် အကျိုးများသော ဂေဟစနစ်များ ဖန်တီးနိုင်ရန်ချမှတ်ထားသည့် မူဝါဒများကို အကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် ယင်းသဘော တူညီချက်များနှင့် အစီအစဉ်များက အထောက်အကူဖြစ်စေပါကြောင်း၊ အစိုးရများက အထောက်အပံ့များကို စက်မှုလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ မူဝါဒများတွင် မည်ကဲ့သို့ချမှတ်ကျင့်သုံးနေကြောင်းနှင့် ပွင့်လင်းမြင်သာ၍ ကြိုတင်ခန့်မှန်းနိုင်သော နိုင်ငံစုံ ကုန်သွယ်မှုစနစ်အတွက် အထောက်အပံ့များနှင့်စပ်လျဉ်း၍ နိုင်ငံတကာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု၏ အရေးကြီးပုံကို အစီရင်ခံစာက ဖော်ထုတ်ထားပါသည်။
ပန်းတိုင် (၁၁) ရေရှည်တည်တံ့သော မြို့ပြဒေသများနှင့် ကျေးလက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများ ထူထောင်ရေး။ အစီရင်ခံစာက မြို့ပြဒေသများနှင့် ကျေးလက်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများတွင် စီးပွားရေး တိုးတက်မှုအတွက် ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည် ဝင်ငွေအရင်းအမြစ် တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ မြို့ကြီးများတွင် ဖန်လုံအိမ်ဓါတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်လျှော့ချရန်၊ ဆန်းသစ်တီထွင်ရန်၊ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနှင့်လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေရန်၊ အရင်းအမြစ်များလျော့နည်းလာခြင်းနှင့် စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများ ထုတ်လုပ်မှုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန်တို့အတွက် နိုင်ငံတကာကုန်သွယ်မှုတွင် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းသည့် ကုန်စည်နှင့်ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများမရှိမဖြစ်လိုအပ်ကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့က သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းသည့် ကုန်စည်နှင့်ဝန်ဆောင်မှုများကို ထုတ်လုပ်သော ပြည်တွင်းလုပ်ငန်းရှင်များ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်များသို့ ဝင်ရောက်နိုင်ရေး ကူညီပေးလျက်ရှိကြောင်းတို့ကို ဖော်ပြ ထားပါသည်။
ပန်းတိုင် (၁၇) ရည်မှန်းချက်များအားလုံးအတွက် မိတ်ဖက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး။ အစီရင်ခံက ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့၏ မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများ၊ အခြားနိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုမိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများဖြစ်သည့် စံချိန်စံညွှန်းများနှင့် ကုန်သွယ်မှုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့ (Standards and Trade Development Facility - STDF) ၊ ဖွံ့ဖြိုးမှုအနည်းဆုံး နိုင်ငံများ၏ ကုန်သွယ်မှုကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ထောက်ပံ့ပေးသော Enhanced Integrated Framework-EIF) အစီအစဉ်၊ အစားအစာဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းစေရေးဆိုင်ရာ Codex Alimentarius codone (Codex Alimentarius Commission for Food Safety) တိရစ္ဆာန်ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်း (Organisation for Animal Health)၊ ကုလသမဂ္ဂကုန်သွယ်မှုနှင့်ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးဆိုင်ရာညီလာခံ(United Nations Conference on Trade and Development UNCTAD)၊ ကုလသမဂ္ဂစီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေးရာဌာန (UN Department of Economic and Social Affairs)၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ သီးနှံကာကွယ်ရေးကွန်ဗန်းရှင်း (International Plant Protection Convention)တို့နှင့် ပူးပေါင်းပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများနှင့်ဖွံ့ဖြိုးမှု အနည်းဆုံးနိုင်ငံများ၏ စွမ်းဆောင်ရည်ကိုတိုးတက်စေနိုင်ပြီး နိုင်ငံတကာကုန်သွယ်မှုတွင် အပြည့်အဝပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်နိုင်ကြောင်း၊ ဥပမာအနေဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုအနည်းဆုံးနိုင်ငံများအတွက် ဒိုဟာအစီအစဉ်ကို အကောင်အထည် ဖော်ရန်ရည်ရွယ်၍ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင် ကာတာနိုင်ငံ၊ ဒိုဟာမြို့၌ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သည့် ပဉ္စမကြိမ်မြောက် ဖွံ့ဖြိုးမှုအနည်းဆုံးနိုင်ငံများဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂညီလာခံသို့ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့မှ ပူးပေါင်းပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းတို့ကို ဖော်ပြထားပါသည်။
အဆိုပါအစီရင်ခံစာသစ်ကို ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ (WTO) ၏ တရားဝင် Website တွင် Download ရယူနိုင်ပါသည်။
Source: https://www.wto.org/english/news e/news23 e/sdgs 06sep23 e.htm