၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၀ ရက်
မြဝတီကုန်သွယ်ရေးဇုန်မှ တစ်ဖက်နိုင်ငံသို့ ပို့ကုန်တင်ပို့မှု အနေဖြင့် (၃-၁-၂၀၂၃)မှ (၇-၁-၂၀၂၃)ထိ CMP ၊ လယ်ယာထွက်ကုန်ပစ္စည်းများ၊ ရေထွက်ပစ္စည်းများ တင်ပို့မှုများရှိပြီး လယ်ယာထွက်ကုန်ပစ္စည်းများမှ Macadimia Nut ၊ ငရုတ်၊ ဆန်မှုန့်၊ ကြက်သွန်နီ၊ ဂေါ်ဖီထုပ်၊ ကော်ဖီစေ့၊ သီဟိုဠ်စေ့၊ ကွမ်းရွက်၊ ဆန်ကွဲ၊ မြေပဲ၊ ပြောင်းမှုန့်၊ ကြာပန်းခြောက်၊ နှမ်း၊ ဒန့်သလွန်သီးခြောက်၊ ဝဥမှုန့်တို့ကို တင်ပို့လျက်ရှိပါသည်။ ရေထွက်ကုန်ပစ္စည်းများမှ ငါးပါးနီ၊ ကျောက်ငါး၊ ငါးတီး၊ ငါးမွှေထိုး၊ ငါးပြေမ၊ ကကူယံ၊ ငါးသလောက်၊ ငါးဓားလွယ်၊ ငမုတ်၊ ကဏန်း၊ ငါးခွေးလျာ၊ ပုစွန်တို့ တင်ပို့လျက်ရှိပါသည်။ CMP တင်ပို့မှုမှ အမျိုးသမီးဝတ် ဘောင်းဘီတို၊ အမျိုးသား ဝတ်ဂျာကင်/ ရှပ်အင်္ကျီ/ အတွင်းခံအင်္ကျီ/ ဘောင်းဘီတို၊ အမျိုးသမီးဝတ် ဆွယ်တာ၊ Temperature Sensor ၊ Aluminium Scrap ၊ အမျိုးသမီးဝတ် ကုတ်အင်္ကျီ၊ တီရှပ်၊ အတွင်းခံအင်္ကျီ၊ Foot Wear Shoe တို့ကို တင်ပို့လျက်ရှိပါသည်။ အများဆုံး ပို့ကုန်ပစ္စည်းကတော့ CMP ၊ ငရုတ်၊ ရေထွက်၊ ဆန်မှုန့်၊ ကြက်သွန်နီ၊ ကော်ဖီစေ့၊ ပြောင်းမှုန့်၊ နှမ်း၊ ဝဥမှုန့် တို့ဖြစ်ပါသည်။ ကိုဗစ်အလွန်ကာလတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ သို့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းများ ပြန်လည်စတင်ခြင်းကြောင့် စားသောက်ကုန်လုပ်ငန်းများတွင်ကျယ်စွာ အသုံးပြုလာခြင်း၊ ဟင်းလျာများတွင် ထည့်သွင်း ချက်ပြုတ်စားသောက်ခြင်း၊ စားသောက်ကုန် လုပ်ငန်း စားသောက်ဆိုင်များတွင် အသုံးပြုရန် လိုအပ်ခြင်းကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်ပစ္စည်း များဖြစ်သည့် ဆန်မှုန့်၊ ငရုတ်တို့ကို ထိုင်းနိုင်ငံမှ ဝယ်လိုအားမြှင့်တက်နေ၍ ယခင်နှစ် ကထက် ပိုမိုတင်ပို့နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ Aluminium Scrap အား အရည်ကျို၍ ကုန်ချောများ ပြန်လည် ထုတ်လုပ်ရန်အတွက် ဝယ်ယူခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ရေထွက် ပစ္စည်း တင်ပို့မှုသည် မဲဆောက်မှ တဆင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ဘန်ကောက်မြို့အထိ အချိန်မီတင်ပို့လျက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ရေထွက်ကုန်ပစ္စည်း များအား ကုန်သွယ်မှုလမ်းကြောင်းတလျှောက်၊ ကုန်သွယ်ရေးဇုန်၊ BCF တံတား-၂ တို့မှတဆင့် တစ်ဖက်နိုင်ငံသို့ အမြန်ရောက်ရှိရေးအတွက် ဦးစားပေးဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိပါသည်။ ထိုနည်းတူ ကုန်စိမ်း ပို့ကုန်များဖြစ်ကြသည့် ကြက်သွန်နီ၊ ငရုတ်၊ ဂေါ်ဖီထုပ်တို့ကို အမြန်တင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် ကုန်သွယ်ရေးဇုန်မှ အချိန်နှင့်တပြေးညီ ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိပါသည်။ ဂျူတီယာဉ်များ၏ ကုန်ပစ္စည်း ကြေညာလွှာပါပစ္စည်း၊ ယာဉ်ပေါ်ပါပစ္စည်းနှင့် တန်ဖိုးများကိုက်ညီမှု ရှိ/မရှိကို သက်ဆိုင်ရာဌာန အနေဖြင့် စနစ်တကျ စစ်ဆေးဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါသည်။
သွင်းကုန်တင်သွင်းမှုအနေဖြင့် Garment ၊ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းသုံးပစ္စည်းများ၊ စက်နှင့် စက်အပိုပစ္စည်များ၊ ဆေးဝါး၊ စက်ရုံသုံးကုန်ကြမ်း ပစ္စည်းများ၊ ဖိနပ်များ၊ အသင့်ချုပ်ပြီး အဝတ် အထည်များ၊ သစ်သီး၊ အိမ်သုံးပစ္စည်းများ၊ ဓာတ်မြေဩဇာ၊ စားသောက်ကုန်ပစ္စည်း၊ အလှကုန်များ တင်သွင်း လျက်ရှိပါသည်။ ချည်ပိတ်လိပ်များ၊ ကြွေပြား၊ စားသောက်ကုန်၊ အိမ်သုံးပစ္စည်း၊ ဆေးဝါး၊ စက်ရုံသုံးပစ္စည်း၊ စက်မှုကုန်ကြမ်းပစ္စည်း၊ Lubricant အများဆုံး တင်သွင်းခဲ့ပါသည်။ (၅-၁-၂၀၂၃) ရက်နေ့မှစ၍ သွင်းကုန်ယာဉ်များ အနေဖြင့် လမ်းခရီးပြန်လည်ကောင်းမွန်လာပြီဖြစ်၍ ပုံမှန်အတိုင်း သွားလာလျက်ရှိပါသည်။ သွင်းကုန်တင်သွင်း ကုန်သည်များအနေဖြင့် ယခု လဆန်းပိုင်းတွင် ဘတ်ဈေးသည် တစ်ဘတ်လျှင်(၇၉.၃၆)ကျပ်ထိရှိခဲ့ပြီး ယခုဒုတိယပတ်ကာလအတွင်း တစ်ဘတ်လျှင် (၈၁.၉၆) ကျပ်ခန့်အထိ ဘတ်ဈေး အနည်းငယ်ပြန်တက်လာသောကြောင့် ဘတ်ဈေး အတက်အကျ မတည် ငြိမ်ခြင်းကြောင့် သွင်းကုန်တင်သွင်းမှု အနည်းငယ်လျော့နည်းမှုရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။
၂၀၂၃ ခုနှစ် ၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၀ ရက်
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ၊ ပထမပတ်အတွင်း မောတောင်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှ ထိုင်းနိုင်ငံဘက်သို့ ရေခူဆားနယ်(Salted Jelly Fish) တင်ပို့မှုများရှိလာသည်ကိုတွေ့ရှိရသည်။
ယခုရာသီသည် ရေခူ အများအပြားထွက်ရှိသည့်ကာလဖြစ်ပြီး မြိတ်၊ ဘုတ်ပြင်းနှင့်ထားဝယ်ဒေသ တို့မှ အဓိကထွက်ရှိကြောင်း ကုန်တင်ပို့သူများထံမှ သိရှိရသည်။
လက်ရှိတွင် ရေခူဆားနယ် (၁)ကီလို လျှင် (၈၃) ဘတ် ဝန်းကျင်ခန့်ဈေးဖြင့် တင်ပို့ရောင်းချနေရပြီး ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ပထမအပတ်အတွင်း မောတောင်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှ ရေခူဆားနယ်(၅၃၂၀၀) ကီလို ထိ ထိုင်းဈေးကွက်သို့ တင်ပို့နိုင်ခဲ့သည်။
မြန်မာနိုင်ငံမှ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ့်သို့ လယ်ယာထွက်ကုန်ပစ္စည်းများ၊ရေထွက်ကုန်ပစ္စည်းများ၊ သစ်တောထွက်ပစ္စည်းများနှင့် စက်မှုကုန်ချောပစ္စည်းများကိုပင်လယ်ရေကြောင်းနှင့် နယ်စပ်မှတဆင့် စဉ်ဆက်မပြတ်တင်ပို့လျက်ရှိသည်။
အဆိုပါကုန်ပစ္စည်းများကို မြန်မာနိုင်ငံဘက်ရှိ စစ်တွေနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ့်နိုင်ငံ၊ တက္ကနဗ်မြို့သို့ တင်ပို့လျက်ရှိရာဒီဇင်ဘာလနောက်ဆုံးအပတ်တွင် မန်ကျဉ်းစေ့၊ ဆီးဖတ်၊ အုန်းသီးခြောက်၊ ချင်း(အစို)နှင့် စစ်တုံဥတို့အပြင် ငါမုတ်ဖြူ၊ ငါမုတ်မဲ၊ ငါးနီတူခြောက်တို့ကို အမေရိကန်ဒေါ်လာသန်းပေါင်း (၀.၂၃၀၇) ဒေါ်လာသန်း တင်ပို့ခဲ့သည်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ့်နိုင်ငံသို့အဆိုပါကုန်ပစ္စည်းများတင်ပို့ခဲ့သည့် တန်ဖိုးမှာယခင်အပတ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက (၀.၀၁၂၃) ဒေါ်လာသန်းပိုမိုတင်ပို့ခဲ့သည်။
ထိုင်းနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် (၃.၈) ရာခိုင်နှုန်းတိုးတက်လာမည်ဟု ယုံကြည် ကြောင်း EECO က ပြောကြားခဲ့သည်။
သို့သော်လည်း အတိုးနှုန်းမြင့်တက်မှုနှင့် ထုတ်လုပ်မှုကုန်ကျစရိတ် မြင့်တက်မှုများကြောင့် တင်ပို့ ခြင်း (Export) တွင် ကျဆင်းနေဆဲဖြစ်သည်။
၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ တတိယသုံးလပတ်တွင် ထိုင်းစီးပွားရေးသည် (၄.၅) ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း EECO ကပြောကြားခဲ့သည်။
၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ပထမကိုးလအတွင်း အရှေ့စီးပွားရေးစင်္ကြံအတွက် ရည်ရွယ်ထားသော လုပ်ငန်းစီမံကိန်း (၃၇၆) ခုတွင် ဘတ် (၂၄၇) ဘီလီယံ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခဲ့ရာ အောင်မြင်မှုများ ရရှိခဲ့သည်။
ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခဲ့သည့်လုပ်ငန်းများအနေဖြင့် ဒီဂျစ်တယ်နည်းပညာလုပ်ငန်း၊ ဇီဝလောင်စာနှင့်ဇီဝဓါတု လုပ်ငန်း၊ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်း၊စက်ရုပ်တီထွင်မှုလုပ်ငန်း၊ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်း၊ ခရီးသွား လုပ်ငန်း၊ ဆေးပညာနှင့်သက်ဆိုင်သည့်လုပ်ငန်း၊ မော်တော်ယာဉ်ထုတ်လုပ်ခြင်း စသည့်ကဏ္ဍများပါဝင်သည်။
၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ တတိယသုံးလပတ်အတွင်း အရှေ့စီးပွားရေးစင်္ကြံတွင် လုပ်ငန်း (၇၇) ခုတွင် ဘတ် (၆.၆၆) ဘီလီယံ ထပ်မံရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားကြောင်း EECO က ပြောကြားခဲ့သည်။
ရင်းမြစ်။ Nation Thailand
ပို့ကုန်သွင်းကုန် လိုင်စင်လျှောက်ထားခြင်းများကို Tradenet 2.0 System တွင် Online ဖြင့် လျှောက်ထားနိုင်သည့်အပြင် ကုန်သွယ်ရေးစခန်းများတွင်လည်း လာရောက်လျှောက်ထားပါက ခွင့်ပြုပေး လျက်ရှိသည်။ ၃-၁-၂၀၂၃ ရက်နေ့တွင် လာရောက်လျှောက်ထားမှုများမှ သွင်းကုန် လိုင်စင် (၁၇)စောင် (၂.၅၂၄)ယွမ်သန်းတန်ဖိုးရှိသည့် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းသုံးပစ္စည်းများ၊ ပန်းသီးနှင့် လိမ္မော်သီး အစရှိသည်တို့ကို ခွင့်ပြုထုတ်ပေးခဲ့ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ (၁)ရက်နေ့ မှ (၃)ရက်နေ့ထိ ပို့ကုန်လိုင်စင် ( - )စောင်နှင့် သွင်းကုန်လိုင်စင် (၃၄)စောင် ခွင့်ပြုထုတ်ပေးခဲ့ပါသည်။ (၃-၁-၂၀၂၃) ရက်နေ့တွင် အများဆုံးပို့ကုန်ပစ္စည်းများ မှာ ကဏန်း၊ နှမ်း၊ ဖရဲသီး၊ ဆန်၊ ဆန်ကွဲ၊ ငါးရှဉ့်နှင့် ကြံတို့ဖြစ်ပြီး အများဆုံး သွင်းကုန်ပစ္စည်းများမှာ ယာဉ်နှင့် ယာဉ်ယန္တရားများ၊ တယ်လီဖုန်းနှင့်ဆက်သွယ်ရေးပစ္စည်းများ၊ ပန်းသီး၊ လိမ္မော်သီး၊ မီးဖိုချောင်သုံး ပစ္စည်းများ၊ မော်တော်ဆိုင်ကယ်အပိုပစ္စည်းများ၊ ပလပ်စတစ်ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများ၊ လျှပ်စစ်မီးသီးနှင့် မီးချောင်းများနှင့် အခြားလူသုံးကုန်ပစ္စည်းတို့ဖြစ်သည်။
မူဆယ် (၁၀၅) မိုင်ကုန်သွယ်ရေးဇုန်မှ တင်ပို့သည့် ပို့ကုန်ပစ္စည်းများမှ တစ်ဘက်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့ ရောင်းချရာတွင် အကောက်ခွန်သက်သာခွင့်အတွက် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အာဆီယံနိုင်ငံများအကြား ထုတ်ပေး သော ပင်ရင်းနိုင်ငံသက်သေခံလက်မှတ် Form E ကို တင်ပို့သူမှ တောင်းခံလာပါက စည်းမျဉ်း၊ စည်းကမ်း များနှင့်အညီ စိစစ်ခွင့်ပြုပေးလျက်ရှိပါသည်။ ၃-၁-၂၀၂၃ ရက်နေ့တွင် Form E ထုတ်ပေးမှုမှာ (၂၉) စောင် ဖြစ်ပြီး ALUMINIUM INGOT (၁)စောင်၊ ငါးရှဉ့် (၃)စောင် ၊ ကဏန်း (၈)စောင်၊ ပုစွန်ခြောက် (၁)စောင်၊ ဆန် (၁) စောင်၊ ဆန်ကွဲ (၁၄)စောင်၊ ရွှေဖယုံသီး (၁) စောင်၊ တန်ဖိုး (၄.၃၈၆)ယွမ်သန်း၊ (၀.၀၄၃)ဒေါ်လာသန်း တို့အား ခွင့်ပြုထုတ်ပေးခဲ့ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ (၁) ရက်နေ့မှ (၃)ရက်နေ့အထိ Form E ( ၉၈ ) စောင် ထုတ်ပေးခဲ့သည်။
၃-၁-၂၀၂၂ ရက်နေ့တွင် ပို့ကုန်ယာဉ်စီးရေ (၁၄၇) စီး၊ သွင်းကုန်ယာဉ်စီးရေ (၄၁) စီး စုစုပေါင်း (၁၈၈)စီး ကုန်သွယ်မှုဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ယခုရက်ပိုင်းတွင် ဆန်၊ ဆန်ကွဲ၊ နှမ်း၊ ဖရဲသီး၊ သခွားသီး၊ ရွှေဖယုံသီး၊ ငါးရှဉ့်နှင့် ကဏန်းအစရှိသည့် ပို့ကုန်ပစ္စည်းများ တင်ပို့လျက်ရှိပါသည်။ ( ၁-၁-၂၀၂၃ မှ ၃-၁-၂၀၂၃ )ရက်နေ့အထိ ပို့ကုန်ယာဉ်စီးရေ ( ၅၄၁ )စီး၊ သွင်းကုန်ယာဉ်စီးရေ ( ၁၁၄ )စီး ကုန်သွယ်မှု ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့သည်။
မြန်မာ-တရုတ် နယ်စပ်ဒေသကုန်သွယ်မှုများအတွက် ငွေပေးချေမှုကို ယွမ်ငွေကြေး၊ ဒေါ်လာငွေကြေးများ ဖြင့် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ ပဲ၊ ပြောင်း၊ နှမ်း ၊ မြေပဲဆံ တို့ကို ဒေါ်လာငွေကြေး အပြင် ယွမ်ငွေကြေးဖြင့် ပါ ဆောင်ရွက်ခွင့်ပြုပြီး ဆန်၊ ဆန်ကွဲ၊ အခြားလယ်ယာထွက်ကုန်ပစ္စည်းများ နှင့် ရေထွက်ပစ္စည်းဖြစ်သည့် ကဏန်း၊ ငါးရှဉ့်တို့ကို ယွမ်ငွေကြေးဖြင့် ခွင့်ပြုဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
မူဆယ်ဒေသမှ အများဆုံးတင်ပို့သည့် ပဲတီစိမ်း ဈေးနှုန်းမှာ ရွှေလီဈေးနှုန်း (၁)တန်လျှင် (၄၉၆၀-၄၅၆၀)ယွမ် ၊ ပြောင်းဖူးစေ့ (၁)တန်လျှင် (၂၂၅၀-၂၃၀၀)ယွမ်၊ နှမ်းနက် (၁)တန်လျှင် (၈၅၀၀-၁၀၅၀၀)ယွမ် ၊ နှမ်းဖြူ (၁)တန်လျှင် (၉၀၀၀-၁၀၀၀၀)ယွမ် ၊ မြေပဲဆံ (၁)တန်လျှင် (၉၀၀၀-၉၅၀၀)ယွမ်၊ ဆန် (ဧည့်မထ) ၂၅% (၁) တန်လျှင် (၂၂၈၀) ယွမ်၊ ဆန်ကွဲ (A 1-2) (၁)တန်လျှင် (၂၅၂၀) ယွမ်၊ ရာဘာ RSS-3 (၁)တန်လျှင် (၁၀၀၀၀-၁၀၃၀၀) ယွမ် ဈေးနှုန်းဖြင့် အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်နေကြောင်းသိရှိရသည်။
ပို့ကုန်လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်သည့် လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် မိမိတင်ပို့ခဲ့သည့်ပစ္စည်းများ၏ တန်ဖိုး အတိုင်းတစ်ဖက်နိုင်ငံ ဝယ်ယူသည့် ကုန်ဝယ်သူမှ ပေးချေသည့် ကုန်ဖိုးငွေကို မြန်မာနိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်၏ ညွှန်ကြားချက်အတိုင်း ဘဏ်စနစ်ဖြင့် ပို့ကုန်ရငွေများ ဝင်ရောက်နိုင်ရေးဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်သည်။