ချင်းရွှေဟော်ကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှ တရုတ်နိုင်ငံသို့ ဆန်ကွဲ၊ ရော်ဘာ၊ နှံစားပြောင်း၊ ပြောင်း တို့ကိုအဓိကထားတင်ပို့လှျက်ရှိပြီးဝဥအစို၊ ဝဥအခြောက်၊ (ရော်ဘာကြမ်း) တို့ကိုလည်း တင်ပို့လျက်ရှိသည်။ ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း ပြောင်းရာသီ ရောက်ရှိလာပြီ ဖြစ်သည့်အတွက် ပြောင်းတင်ပို့မှုများပြား လာလျက်ရှိသည်။ ချင်းရွှေဟော်ကုန်သွယ်ရေးစခန်း၏ တစ်ပတ် အတွင်း လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုမှာ ပို့ကုန်ဆောင်ရွက်မှု (၄.၁၅၅) ဒေါ်လာသန်းဖြစ်ပြီး ယခင်တစ်ပတ် ပို့ကုန်ဆောင်ရွက်မှု (၂.၁၉၇)ဒေါ်လာသန်းဖြစ်သည့်အတွက် ယခင်တစ်ပတ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါကပို့ကုန်ပိုင်းတွင် (၁.၉၅၈) ဒေါ်လာသန်း ပိုမိုခဲ့ကြောင်းသိရသည်။
သွင်းကုန်တင်သွင်းမှုအနေဖြင့် စားသောက်ကုန်၊ ဆေးနှင့်ဆေးဝါး ပစ္စည်းများ၊ လယ်ယာသုံးပစ္စည်းတို့ကို အဓိကတင်သွင်းလျက်ရှိသည်။ ယခုတစ်ပတ်အတွင်း အိမ်ရိုက်သံ၊ သံပိုက်၊နန်းခွေ၊ အပင်ပိုးသတ်ဆေးများ၊ မြေဆီ၊ စောင်၊ ကြွေပြား၊ စက်ဘီးအပိုပစ္စည်းများ၊ စက်အပို ပစ္စည်း များ၊ ကြက်အူချောင်း၊ စတီးချိုင့်၊ စတီးလင်ဗန်း၊စတီးဇွန်း/ခက်ရင်း၊ စတီးဇလုံ၊စတီးခွက်၊ ကော်စေ့များ စသည့် လူသုံးကုန်ပစ္စည်းများ၊ ဆေးနှင့်ဆေးဝါးပစ္စည်းများ၊ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းသုံးပစ္စည်းများကို အများဆုံးတင်သွင်းနိုင်ခဲ့သည်။ ချင်းရွှေဟော်ကုန်သွယ်ရေးစခန်း၏ တစ်ပတ်အတွင်း သွင်းကုန်လုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်မှုမှာ (၁.၄၄၃)ဒေါ်လာသန်းဖြစ်ပြီး ယခင်တစ်ပတ်သွင်းကုန်ဆောင်ရွက်မှုမှာ (၄.၈၂၉) ဒေါ်လာသန်းဖြစ်သည့်အတွက် ယခင်တစ်ပတ်နှင့်နှိုင်း ယှဉ်ပါက(၃.၃၈၆) ဒေါ်လာသန်းလျော့နည်းခဲ့သည်။ လက်ရှိကာလတွင် ချင်းရွှေဟော်မြို့၏ ဒေသပေါက် ဈေးအရယွမ်ငွေ ၁ ယွမ် လျှင် ၄၂၇ကျပ်၊ ၄၃၅ကျပ် ဝန်းကျင်ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိပြီး ငွေလဲနှုန်းပြောင်းလဲမှုအရ စားသောက်ကုန်နှင့် လူသုံးကုန်ပစ္စည်းဈေးနှုန်း အနည်းငယ်ပြောင်းလဲမှုရှိကြောင်းသိရသည်။
ကန်ပိုက်တီကုန်သွယ်ရေးစခန်း၏ အဓိကပို့ကုန်ဖြစ်သော တစ်သျှူးငှက်ပျောတင်ပို့မှု အနေဖြင့် နိုဝင်ဘာလ ပထမပတ်အတွင်း တန်ချိန် (၁၉၀၀)တန်၊ ယာဉ်စီးရေ (၇၆)စီး အမှန်တင် ပို့နိုင်ခဲ့ပြီး လွန်ခဲ့သော အောက်တိုဘာလ တင်ပို့မှုနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ငှက်ပျောတင်ပို့မှု ပိုမိုလာ ကြောင်းတွေ့ရှိရသည်။ ငှက်ပျောစိုက်ပျိုးသော ကုမ္ပဏီများထံ မေးမြန်းစုံစမ်းမှုအရ နိုဝင်ဘာလ မှစတင်၍ တစ်သျှူးငှက်ပျော ထွက်ရှိသည့်ကာလသို့ ရောက်ရှိလာပြီဖြစ်သောကြောင့် နောင် ကာလ များတွင် တစ်သျှူးငှက်ပျောတင်ပို့မှု ပိုမိုများပြားလာနိုင်ကြောင်း သိရှိရသည်။
မြန်မာ-တရုတ်နယ်စပ် ကန်ပိုက်တီမြို့၏ ပြင်ပငွေလဲနှုန်းအနေဖြင့်(၁-၁၀-၂၀၂၂) ရက်နေ့ မှ (၃၁-၁၀-၂၀၂၂) ရက်နေ့ထိ တရုတ်ငွေ (၁) ယွမ်လျှင် မြန်မာကျပ်ငွေ အနိမ့်ဆုံး(၃၃၃) ကျပ်မှ အမြင့်ဆုံး (၄၅၀) ကျပ်ထိဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ငွေလဲနှုန်း တည်ငြိမ်မှုမရှိဘဲ အောက်တိုဘာလ လဆန်း ပိုင်းမှ လကုန်ပိုင်းအတွင်း (၁၁၇) ကျပ်ထိ ငွေလဲနှုန်း ပြောင်းလဲမှုရှိနေသည်ကိုတွေ့ရှိရသည်။ အောက်တိုဘာလ စတုတ္ထပတ်မှ နိုဝင်ဘာလပထမပတ်အထိ ငွေလဲနှုန်းပြောင်းလဲမှုမရှိဘဲ တရုတ် ငွေ (၁) ယွမ်လျှင် မြန်မာကျပ်ငွေ (၄၃၅) ကျပ်ဖြင့် တည်ငြိမ်လျက်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။
၂၀၂၂ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့
ကုန်သွယ်မှုစဉ်ဆက်မပြတ်ကောင်းမွန်တည်တံ့စေရေးတွင်အမျိုးသမီးထုသည်အမျိုးသားများနည်းတူတန်းတူညီမျှပါဝင်နိုင်ရေးနှင့်ပတ်သက်သောကိစ္စကိုဆွေးနွေးကြမည့်ညီလာခံအား ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့မှကြီးမှူး၍၂၀၂၂ခုနှစ်ဒီဇင်ဘာ၅ရက်နေ့မှ၇ရက်နေ့အထိဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ၊ဂျီနီဗာမြို့ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ရုံးချုပ်တွင်ကျင်းပသွားမည်ဖြစ်ကြောင်းသိရပါသည်။
ဤကဲ့သို့သောညီလာခံသည်နိုင်ငံတကာအဆင့်အနေဖြင့်ပထမဦးဆုံးသောသုတေသနပြုညီလာခံတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ရည်ရွယ်ချက်မှာကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းကျော်ကြားသောသုတေသနပညာရှင်များမှကုန်သွယ်မှုတွင် အမျိုးသား/အမျိုးသမီးတန်းတူညီမျှအားလုံးပါဝင်ရေးကိစ္စအပေါ်သုတေသနပြုမှုများတိုးမြှင့်လာစေပြီး၊နောက်ဆုံးတွေ့ရှိချက်/ဖေါ်ထုတ်ချက်များကိုချပြရှင်းလင်းစေလိုရန်ရည်ရွယ်ကြောင်းသိရသည်။ဤသို့ယောကျ်ား/မိန်းမဖြစ်တည်မှုနှင့်သက်ဆိုင်သည့်ကုန်သွယ်မှုကိစ္စများအပေါ်သုတေသနပညာရှင်တို့၏အမြင်နှင့်သုတေသနပြုမှုများမှတစ်ဆင့်မူဝါဒချမှတ်သူ(Policy Makers) များကိုလည်းအမျိုးသမီးထု၏တန်ဖိုး/လိုအပ်ချက်များကိုအသားပေး/အလေးပေးသောကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာမူဝါဒများကိုချမှတ်စေရန်အတွက်လည်းရည်ရွယ်ပါသည်။
ဤညီလာခံတွင်ကုန်သွယ်မှုနှင့်ယှဉ်တွဲ၍ယောကျ်ား/မိန်းမဖြစ်တည်မှု ( Gender Issue) ကိစ္စနှင့်ပတ်သက်သောသုတေသနစာတမ်းအစောင်(၂၀)အားချပြရှင်းလင်းဆွေးနွေးကြမည်ဖြစ်ပြီး၊ယင်းမှတစ်ဆင့်ဒေသဆိုင်ရာကုန်သွယ်မှုသဘောတူစာချုပ်များ ( Regional Trade Agreements) တွင်ပါဝင်သည့်လိင်ပိုင်း(Gender) ဆိုင်ရာသတ်မှတ်ပြဌန်းချက်များ၊စွန့်ဦးတီထွင်အမျိုးသမီးလုပ်ငန်းရှင်များ၊အမျိုးသမီးထုကိုအသားပေး/အလေးပေးသောကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာမူဝါဒများနှင့်ကိုဗစ်(၁၉)ကြောင့်ရိုက်ခတ်နေမှုကိစ္စများကိုလေ့လာဖေါ်ထုတ်အဖြေရှာဆွေးနွေးသွားကြမည်ဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။
ဤညီလာခံအားကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ညွှန်ကြားရေးမှူးးချုပ်ဒေါက်တာနိုဂိုဇီအိုခွန်ဂျိုမှအဖွင့်အမှာစကားပြောကြားသွားမည်ဖြစ်ပြီး၊အစိုးရပိုင်းဆိုင်ရာ၊ပုဂ္ဂလိကပိုင်းဆိုင်ရာနှင့်နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများမှတာဝန်ရှိကိုယ်စားလှယ်များမှတက်ရောက်သွားကြမည်ဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။
ရင်းမြစ်-wto.org
ကော့သောင်းကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှ (၂-၁၁-၂၀၂၂) ရက်နေ့တွင် ပို့ကုန်အနေဖြင့် ငါးမျိုးစုံ (၃၈၇) တန်၊ တန်ဖိုး (၀.၃၉၉) ဒေါ်လာသန်းနှင့် ဆီအုန်းကြိတ်ဖတ် (၁၀၀) တန်၊ တန်ဖိုး (၀.၀၀၅) ဒေါ်လာသန်း တင်ပို့နိုင်ခဲ့သည်။ သွင်းကုန်အနေဖြင့် ကန့် (၃၂)တန်၊ တန်ဖိုး (၀.၀၁၀)ဒေါ်လာသန်း တင်သွင်းခဲ့ပါသည်။ (၃-၁၁-၂၀၂၂) ရက်နေ့တွင် ပို့ကုန်အနေဖြင့် ငါးမျိုးစုံ (၆၉၇) တန်၊ တန်ဖိုး (၀.၈၀၃) ဒေါ်လာသန်း တင်ပို့နိုင်ခဲ့ပါသည်။ သွင်းကုန် အနေဖြင့် ကန့် (၃၂) တန်၊ တန်ဖိုး (၀.၀၁၀)ဒေါ်လာသန်း တင်သွင်းခဲ့သည်။
(၄-၁၁-၂၀၂၂) ရက်နေ့တွင် ပို့ကုန် အနေဖြင့် ငါးမျိုးစုံ (၆၄၅) တန်၊ တန်ဖိုး (၀.၆၄၇) ဒေါ်လာသန်း တင်ပို့နိုင်ခဲ့သည်။ သွင်းကုန်အနေဖြင့် ကျောက်ချဉ် (၃၀) တန်၊ တန်ဖိုး (၀.၀၀၅) ဒေါ်လာသန်း တင်သွင်းခဲ့သည်။ (၅-၁၁-၂၀၂၂) ရက်နေ့နှင့် (၆-၁၁-၂၀၂၂) ရက်နေ့များတွင် တန်ဆောင်မုန်းလအခါ သမယကာလ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှင့် နယ်မြေ တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုများကြောင့် ကထိန်သင်္ကန်း ဆပ်ကပ်ခြင်း၊ ဌာနပေါင်းစုံ အဖွဲ့အစည်းများ၏ ပဒေသာပင် လှည့်လည်လှူဒါန်းခြင်းများဖြင့် တည်ငြိမ် အေးချမ်းလှသည့် နယ်စပ်မြို့ကော့သောင်း၏ ကျွန်းစုအလှအပ များကို လာရောက်လည်ပတ်သူများဖြင့် စည်ကားလျက်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။
မောင်တောကုန်သွယ်ရေးစခန်းမှ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဈေးကွက်သို့ တင်ပို့နေသော ပို့ကုန် ပစ္စည်းများတွင် လဲမှို့သည်လည်း ပို့ကုန်အမယ်တစ်ခုအဖြစ် ပါဝင်လျက်ရှိသည်။
၂၀၂၁-၂၀၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ် (Mini Budget) (၆) လတာကာလအတွင်း လဲမှို့ တန်ချိန် (၈.၅) တန် တင်ပို့နိုင်ခဲ့သော်လည်း ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ် (ဧပြီလ မှ စက်တင်ဘာလအထိ) လဲမှို့တန်ချိန် (၅) တန်သာတင်ပို့နိုင်ခဲ့သည်။ Mini Budget ကာလထက် တင်ပို့မှုအနည်းငယ်လျော့နည်းခဲ့ပြီး မြန်မာ့လဲမှို့များအား ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ဈေးကွက်တွင် ဝယ်လိုအားမြင့်မားသည့် ပို့ကုန်အမယ် တစ်မျိုးဖြစ်ကြောင်း သတင်းရရှိသည်။